Ennie Kwieper

Onze gastvrouw weet niet wie Hennie Kuiper is. En ook bij de verfransing van die naam - Ennie Kwieper - gaat bij haar nog geen lichtje branden. En toch is 1 kilometer verderop, vlak bij haar huis, een historische plek. Er is zelfs een monument van onze beste wielercoureur aller tijden in Hem. Het is dat kleine dorpje waar nog altijd veel Nederlanders het bestaan van weten. Alleen omdat Hennie Kuiper hier op het laatste stukje kasseien, het laatste stukje ellende van de Hel van het Noorden, een fotograaf ontweek en al slingerend tot stilstand kwam. Malheur. Nog een paar kilometer en je kunt zegevierend de handen in de lucht steken. De voorsprong is niet groot. En dan staat Hennie opeens langs de kant in zijn handen te klappen. Waar blijft mijn nieuwe fiets. En dat is het beeld dat veel Nederlanders nog op hun netvlies hebben. Het is 10 april 1983, zo rond een uur of half 5 in de middag, de zondagmiddag. Nederland is aan de buis gekluisterd. Een sympathieke vent uit Denekamp wordt door pure pech de zege van de mooiste wielerklassieker door de neus geboord. Een mecanicien die het achterwiel niet kan verwijderen en dus geen nieuw wiel kan steken. Het lijkt een eeuwigheid te duren. En de achtervolgers naderen. Een nieuwe fiets is uiteindelijk de oplossing. Hennie wint toch nog.

Ken je klassieken. De onvergetelijke gebeurtenis dingt mee naar het sportmoment van de 20e eeuw. Dat wil toch wat zeggen. Dat uiteindelijk de olympische volleybalheren winnen doet niets af aan de prestatie van Hennie Kuiper. Het moment aan de Rue du Calvaire, op de laatste kasseistrook van Parijs-Roubaix, is in het geheugen blijven hangen van veel Nederlanders en het komt nog regelmatig langs in een sportuitzending. Maar herinneringen gaan na zoveel jaren ook vervagen of een andere vorm aannemen. Hennie vindt dat curieus. ‘In de herinnering van velen heb ik op het bewuste moment een wiel in mijn handen. Maar het punt was juist, dat we het wiel er niet uit konden krijgen. En van een lekke band was ook geen sprake. Het was een tube die er af was gelopen. En een eeuwigheid? Die eeuwigheid duurde al met al 28 seconden’. En wat de meesten nog herinneren is vooral het klappen in de handen, van ongeduld, van Hennie. Een tafereel in de modder, links naast de kasseiweg. ‘Ze weten vaak niet meer dat Ik olympisch kampioen en wereldkampioen ben geweest. Laat staan dat ze mijn overwinningen in de 4 grootste klassiekers nog paraat hebben: Lombardije, Milaan- San Remo, Ronde van Vlaanderen en (de mooiste) Parijs - Roubaix’. Het zijn de sterke emoties van de tv-kijker, de intense spanning die gekoppeld wordt aan een beeld, die zich nestelen in het geheugen. Een klappende renner in een besmeurd en toch wonderschoon Aernoudt wielershirt.

We gaan op weg naar de plaats van handeling. De handjes losjes op het racestuur. Mooi asfalt. Een fietstunneltje brengt ons aan de andere kant van de provinciale weg. Even buiten Hem. Richting Willems en Cysoing. Lege akkers, wind tegen. Hier en daar een plukje huizen. Nog steeds mooi asfalt. De eerste weg rechts moet het zijn. Kan niet missen. En jawel hoor. Kasseien, nog redelijk in het gelid. De begroeiing aan de zijkant is er ook nog. Wat groter, dat wel. Aan de zijkanten een smal asfaltstrookje met gaten. Meer gaten dan asfalt. En in die gaten water. Aan de contouren van het dak van het boerderijtje zien we dat dit de historische plek moet zijn. We hebben oude foto’s meegenomen en die passen nog steeds in de werkelijkheid van 2018. We leggen het weer vast voor de volgende generatie en fietsen weer verder. Over de kasseien. En dat valt niet mee. Ze zijn glad, midden op de weg loopt het wegdek rond en menig passerende auto dwingt ons de geasfalteerde gatenkaas aan de zijkant op te zoeken. Na een kilometer hebben we de strook van Willems naar Hem - ‘secteur pavé de Willems à Hem’ - gehad. We volgen richting Cysoing. Een mooi ritje om in de goeie stemming te komen. Als we aan het eind van de middag weer over de beruchte Rue du Calvaire komen - die ligt er dan gelukkig droog bij - zien we dat naast het feit dat het geheugen ons weliswaar af en toe kan bedriegen, dat ook de vastgelegde feiten soms niet kloppen. Kuiper kreeg pech aan de Rue d’Hem en niet aan de Rue du Calvaire. Die begint pas als je linksaf slaat. Daar waar ook het herkenbare boerderijtje aan staat. Inmiddels zit er een andere eigenaar in. Die doet in foie gras. Die Franse lekkernij die bij Nederlanders veel weerstand oproept. Maar dat is weer een heel ander verhaal.